___ زعفران؛ جادوی سرخ میزبانی
زعفران؛ جادوی سرخ میزبانی
زعفران، رشته‌های سرخ رنگ و ارزشمند گل زعفران است که از پیاز زعفران به‌دست می‌آید. این گیاه با رنگ، عطر و طعم فوق‌العاده شهره جهانی دارد و سالانه سهم چشم گیری از صادارت کشور را به خود اختصاص می‌دهد. خواص باور نکردنی این گیاه باعث شده است علاوه بر استفاده‌های غذایی، جایگاه ویژه‌ای در درمان و مصارف آرایشی و بهداشتی را به خود اختصاص دهد.
داستان گیاه زعفران در ایران زمین
زعفران از گذشته تا کنون برای ایرانیان دارای ارزش بالایی بوده است به گونه‌ای که در جشن‌ها و مجالس خود از آن بهره می‌بردند.
ایرانیان از زعفران با عنوان “زرپران” یاد می‌کردند اما با گذر زمان این واژه به اسم فعلی خود یعنی زعفران تغییر نام داد. ایرانیان این گیاه زیبا را به سرزمین‌های دیگر همچون قبایل یونانی، رومی، چینی، سامی و اعراب معرفی کردند و بعد از آن کشت زعفران در شمال آفریقا، اندلس و سیسیل نیز گسترش یافت. قبایل ایرانی مانند رستمیان و بندو تباری در انتقال فرهنگ کشت و کار زعفران بسیار مؤثر بودند. اکنون ایران یکی از بزرگترین صادرکنندگان زعفران در دنیا محسوب می‌شود که نقش چشم‌گیری در توازن بازار زعفران در دنیا دارد.
انواع زعفران را بشناسید
انوع زعفران بر اساس بخش جدا شده از رشته های زعفران در مرحله فرآوری دسته‌بندی می‌شود. میزان کیفیت در عطر و رنگ و قیمت عرضه در بازار برای هر یک از انواع زعفران متفاوت خواهد بود.
زعفران سرگل
زعفران سرگل به بخش قرمز رنگ زعفران گفته می‌شود، رشته‌های زعفران طولی حدود ۵ سانتی‌متر دارند و به دو بخش سفید رنگ و قرمز رنگ تقسیم می‌شوند که رنگ زعفران مربوط به بخش قرمز رنگ آن یعنی سرگل زعفران است. زعفران سرگل نسبت به سایر انواع زعفران، گزینه بهتری برای رنگدهی به غذا محسوب می‌شود. برخی از ویژگی‌های زعفران سرگل عبارت است از:
- هیچ بخش سفید رنگی در آن وجود ندارد و کاملاً قرمز است.
- شاخه‌های زعفران از یکدیگر جدا هستند.
- کیفیت زعفران سرگل از زعفران دسته و پوشال بهتر است و برای صادرات هم می‌شود از آن استفاده کرد.
- قیمت آن نیز نسبت به زعفران پوشال و دسته‌ای بیشتر است.
زعفران نگین
زعفران نگین همانند زعفران سرگل از بخش قرمز‌رنگ رشته های زعفران به دست می‌آید. تفاوت این زعفران با زعفران سرگل در این است که در مرحله فرآوری، جداسازی خامه از کلاله به‌صورتی انجام می شود که رشته های زعفران از هم جدا نشوند. به همین دلیل سه شاخه کلاله به یکدیگر متصل است و ظاهر بهتری نسبت به زعفران سرگل دارد.
زعفران نگین نیز همچون زعفران سرگل، گزینه بسیار مناسبی برای صادرات است اما قیمت بالاتری نیست به زعفران سرگل دارد. برخی از ویژگی‌های زعفران نگین عبارت است از:
- در انتهایی آن بخش سفیدرنگی وجود ندارد و رنگ آن کاملا قرمز است.
- سه شاخه کلاله به یکدیگر چسبیده‌اند.
- به عنوان بهترین زعفران با بالاترین کیفیت شناخته می‌شود.
- بالاترین قیمت زعفران را دارد.
- بهترین زعفران برای صادرات و بازارهای خارجی است.
زعفران دخترپیچ یا دسته‌ای
زعفران دسته‌ای اصلی‌ترین نوع زعفران به حساب می‌آید. این محصول شامل تمام رشته زعفران یعنی کلاله (قسمت قرمز رنگ) و خامه (قسمت زرد رنگ) است. بخش خامه معمولا 3 تا 5 میلی‌متر است و بخش کلاله نیز بسته به کیفیت زعفران می‌تواند بلندتر یا کوتاه‌تر باشد. برخی از ویژگی‌های زعفران دخترپیچ یا دسته عبارت است از:
- زعفران دسته‌ای در سازمان ملی استاندارد زعفران ایران به‌عنوان زعفران درجه ۴ شناخته می‌شود.
- در زعفران دخترپیچ به دلیل یکدست بودن خامه و کلاله، امکان تقلب وجود ندارد.
- در زعفران دسته ای خشک شدن خامه زمان بیشتری نسبت به کلاله می‌برد و ممکن است کلاله بخشی از رنگ و عطر خودش رو در مرحله خشک شدن از دست بدهد
- این نوع زعفران قیمت پایین‌تر و به صرفه‌‌تری نسبت به سایر دسته‌بندی انواع زعفران دارد.
زعفران پوشال
بخش اصلی زعفران پوشال را کلاله تشکیل می‌دهد، اگرچه همچنان میزان کوچکی (1-3 میلی‌متر) از بخش خامه همراه کلاله باقی می‌ماند. نسبت بیشتر کلاله در این نوع زعفران قدرت رنگدهی آن را نسبت به زعفران دسته ای افزایش می‌دهد و وجود خامه، اعتماد مصرف‌کننده در مورد اصل بودن محصول را جلب می‌کند.
برخی از ویژگی‌های زعفران پوشال عبارت است از:
- کیفیت رنگ و عطر زعفران پوشال ما بین زعفران سرگل و دسته‌ای قرار دارد.
- رنگ انتهای شاخه های زعفران یک دست نیست و به نارنجی تمایل دارد.
- زعفران پوشال در سازمان ملی استاندارد زعفران ایران به‌عنوان زعفران درجه 3 شناخته می‌شود.
زعفران کنج یا ریشه
قسمت خامه یا همان ریشه زعفران، زعفران سفید یا کنج نامیده می‌شود. این نوع زعفران از رنگدهی کمتری برخوردار است. مواد موجود در زعفران در اثر بافت گیاهی، از بخش کلاله به کنج انتقال می‌یابد و همچون کلاله معطرتر به نظر برسد اما رنگدهی چندانی برای غذا ندارد. بیشترین کاربرد زعفران کنج برای مصارف آرایشی یا تهیه برخی از دمنوش‌هایی است که نیازی به رنگدهی زعفران وجود ندارد.
ریشه جدا شده از زعفران سرگل بهترین گزینه برای زعفران کنج است چرا که در آن بخشی از خود زعفران نیز همراه ریشه جدا شده است و می تواند تا حدودی رنگدهی نیز داشته باشد.
کیفیت زعفران چگونه سنجیده می‌شود؟
کیفیت زعفران با انجام آزمایش تخصصی بر روی محصول سنجیده می‌شود. این آزمایش‌ها از طریق بررسی بعضی از خواص موجود در زعفران از جمله کروسین (عامل رنگ) پیروکروسین (عامل تلخی و طعم زعفران) و سافرانال (عامل عطروبوی زعفران) صورت می‌گیرد.
علاوه بر این موارد دیگری مانند بقایای گل زعفران و وجود برخی ترکیبات غیر طبیعی خارجی مانند خاکستر زعفران نیز می‌تواند بر کیفیت زعفران تاثیر بسزایی داشته باشد و رنگدهی آن را کاهش دهد.
براساس استاندارد جهانی، زعفران از ۴ درجه کیفیت برخوردار است که با توجه به قدرت رنگی زعفران تعیین می‌شود. ضعیف‌ترین زعفران با عنوان زعفران درجه ۴ (زعفران دخترپیچ یا دسته‌ای) و به ترتیب با افزایش قدرت رنگدهی به درجات ۳ (زعفران پوشال)، ۲ (زعفران سرگل) و ۱ (زعفران نگین) که دارای بهترین کیفیت وبالاترین قدرت رنگدهی است طبقه‌بندی می‌شود.
زعفران اصل را با این 4 ترفند تشخیص دهید
همین حالا برای خرید زعفران زعفران اصل و با کیفیت شماره تماس خود را وارد کنید.
خواص دارویی و درمانی زعفران زعفران
زعفران از گذشته تاکنون به عنوان دارو برای درمان بعضی از بیماری‌ها مورد استفاده قرار گرفته است. اکنون دانشمندان بعد از تحقیقات بسیاری بر روی این گیاه دریافتند که زعفران برای بیماری‌های زیادی مفید است و حتی می‌تواند بعضی از این بیماری‌ها را به صورت کامل درمان کند.
خواص متعدد زعفران و اثربخشی ترکیبات موثر آن، توجه بسیاری از محققین، شرکت‌های داروسازی و متخصصین علم پزشکی را به خود جلب کرده است. از این رو کشت این گیاه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
برخی از خواص دارویی و درمانی این گیاه معجزه‌آسا را در بخش روبه رو بخوانید:
- ضد‌تومور و ضدسرطان
- مهارکننده رادیکال‌های آزاد در بدن
- تقویت‌کننده حافظه
- بهبود افسردگی، اسپاسم، آلزایمر و پارکینسون
- تقویت‌کننده تمایلات جنسی
- تقویت کننده معده و ضدنفخ
- مسکن دردهای لثه، قلنج و دردهای عصبی
- افزایش جریان خون در شبکیه
- درمان اختلالات لکه زرد شبکیه در اثر پیری
- کاهش فشار خون، کلسترول و احتمال بروز بیماری‌های قلبی
- درمان بیماری‌های تنفسی نظیر آسم، سرماخوردگی و سرفه
- شادی‌بخش و آرام‌‌بخش کمک به هضم طبیعی غذا
- کنترل ریزش مو
- درمان جوش، آکنه و کک‌ومک
- درمان کوفتگی و رماتیسم به صورت استعمال خارجی
- درمان کم‌خونی ناشی از کمبود آهن